Financiële risico’s

De belangrijkste financiële risico’s zijn het vaststellen van onjuiste tarieven, onvoldoende beschikbare financiering op lange termijn, het niet kunnen voldoen aan de financiële verplichtingen op korte termijn en fraude.

Tarieven

Bij de meeste diensten van Nederlands Loodswezen gaat het om gereguleerde activiteiten. De tarieven daarvoor worden vooraf telkens voor een periode van twaalf maanden vastgesteld. De ACM doet dit voor de Nederlandse havens en de Vlaamse minister van Mobiliteit voor de Vlaamse Scheldehavens. Als er onjuiste tarieven worden vastgesteld, kan de continuïteit in gevaar komen.

Om het risico op onjuiste tarieven te verkleinen, zijn de tariefvoorstellen gebaseerd op een onderliggend wetenschappelijk model voor het ramen van het aantal reizen. Verder zijn de kosten gebaseerd op de meest recente realisatie en zijn de tariefvoorstellen door een externe accountant onderzocht op de redelijkheid van de aannames en de juistheid van de berekeningen. Belangrijke bedrijfsrisico’s zijn verzekerd en het prijsrisico op brandstoffen (behoudens biobrandstoffen) is grotendeels afgedekt.

De tarieven worden bij een stijgend aantal reizen niet gebaseerd op de cost plus-berekening van de geraamde kosten, maar op een price cap-berekening vanuit de tarieven van het lopende jaar. Het gevolg van de price cap-berekening is dat bij een stijgend aantal reizen een korting zou kunnen gelden die niet kan worden goedgemaakt door kostenreducties (in het geval price cap lager uitkomt dan cost plus). Omdat het Loodswezen relatief veel vaste kosten kent, die bij een stijgend aantal reizen over meer reizen kunnen worden omgeslagen en doordat de korting is gemaximeerd tot 2,5% verwacht het Loodswezen dat de effecten hiervan op de uiteindelijke resultaten beperkt zullen zijn. Binnen het tariefsysteem is de mogelijkheid een verzoek te doen om rekening te houden met bijzondere omstandigheden. In het Tariefvoorstel 2023 is van deze mogelijkheid gebruikt gemaakt en heeft de ACM er mee ingestemd om de tarieven t.o.v. de reguliere price cap-berekening extra te verhogen vanwege de hoge inflatie.

Door het opleggen van een korting vanuit de price cap-berekening bestaat het risico dat dit gevolgen heeft voor de dienstverlening. Dit draagt niet bij aan de gewenste uitvoering van de wettelijke taken, een veilige dienstverlening en de klanttevredenheid.

Financiering

Als er op de lange termijn onvoldoende financiering beschikbaar is, zijn we niet meer in staat om de noodzakelijke investeringen in bedrijfs- en beroepsondersteunende middelen te doen. Daardoor komen de kwaliteit van en de continuïteit in de bedrijfsvoering in gevaar. Om dit risico te verkleinen, zijn de looptijden van de financiering van de schepen met een lange levensduur aangegaan voor de gehele economische levensduur van de schepen. Zodoende is gedurende de economische levensduur geen herfinanciering nodig. Ook wordt de financieringsbehoefte op lange termijn jaarlijks opnieuw beoordeeld en getoetst aan de hand van een investerings- en financieringsplan voor de lange termijn.

Gebleken is dat financiers tegenwoordig bij het verstrekken van financiering niet alleen toetsen op financiële risico’s, maar ook of investeringen die worden gefinancierd bijdragen aan verduurzaming. Dit kan mogelijk beperkingen opleveren bij het aantrekken van financiering. Bij het ontwikkelen van nieuwe vaartuigen of andere bedrijfsmiddelen houden we, binnen de eisen die we aan het gebruik van die middelen stellen, rekening met verduurzaming bij de aanschaf en exploitatie.

Verplichtingen op korte termijn

Wordt er niet aan de verplichtingen op korte termijn voldaan, dan heeft dit als gevolg dat de uitvoering van de bedrijfsvoering in gevaar komt. Om dit risico te verkleinen, is het lange termijn-financieringsplan gebaseerd op het dieptepunt aan liquide middelen gedurende het boekjaar. Voor de aanwezige rekeningcourantfaciliteiten is slechts een gedeeltelijke benutting meegenomen. Verder is er veel aandacht voor juiste en snelle facturering van uitgevoerde diensten, stimulering van automatische incasso en actieve opvolging van overige incasso. Het betaalverkeer is verdeeld over twee banken, waardoor er altijd een alternatief kanaal beschikbaar is om gelden te ontvangen en betalingen uit te voeren.

Fraude

Fraude leidt ertoe dat onterecht middelen uit de organisatie worden onttrokken. Daardoor komt de continuïteit van de bedrijfsvoering in gevaar of het resultaat onder druk te staan. Belangrijke maatregelen om dit risico te verkleinen, zijn een adequate inrichting van de administratieve organisatie en toegangsbeveiliging tot geautomatiseerde systemen. Met autorisatielimieten beperken wij de risico's bij uitgaven en het aangaan van verplichtingen. Deze limieten zijn vastgelegd in het bevoegdhedenbeleid en de procuratieregeling. Ook het hanteren van het ‘three lines of defence- principe’ is een essentiële maatregel, doordat er op verschillende manieren en door verschillende personen monitoring op de processen plaatsvindt (door de 1e, 2e en 3e lijn).

Het frauderisico wordt jaarlijks beoordeeld via een frauderisico-analyse. Deze fraude risico-analyse is in 2023 uitgebreid naar een integriteitsrisicoanalyse en er zijn twee thema’s toegevoegd, te weten de AVG en informatiebeveiliging. Ook zijn de beheersmaatregelen meer in detail uitgewerkt. Daarnaast zijn verzekeringen afgesloten voor het risico van fraude en cybercrime. Daardoor wordt het financiële gevolg van een eventuele fraude sterk gereduceerd.

Overige Financiële risico’s

Nederlands Loodswezen maakt gebruik van afgeleide financiële instrumenten (derivaten) om bepaalde rente-en prijsrisico’s op brandstoffen zo veel mogelijk af te dekken. We voeren geen substantiële transacties in buitenlandse valuta uit en lopen daardoor geen valutarisico. Deze financiële instrumenten worden bij de financiële vaste activa in de jaarrekening toegelicht.

Financiële verslaggevingsrisico's

Hieronder vallen risico’s die van invloed zijn op de betrouwbaarheid van de financiële verslaglegging. Zoals het niet voldoen aan de inrichtingsvoorschriften, de consistentie van de verschillende rapportages onderling en in de tijd, de (kwalitatieve) onderbouwing van balansposten en de tijdigheid waarop de verslaglegging gereed moet zijn. Om deze risico’s te verkleinen, hebben wij het risicomanagement- en controlesysteem ingericht zoals hierboven beschreven. In de toekomst worden uitgebreide en nieuwe eisen gesteld aan de duurzaamheidsverslaglegging (CSRD en ESG). In de 2023 worden deze eisen en de benodigde informatie in kaart gebracht.

Compliance risico’s

Hieronder vallen risico’s die voortvloeien uit de verplichtingen om te voldoen wet- en regelgeving.

Bij het risicoprofiel is al aangegeven dat de Loodsenwet voor Nederlands Loodswezen een belangrijke wet is. Hierin is de borging geregeld van een doelmatige loodsdienstverlening. Hieronder vallen de beroepsuitoefening van de registerloodsen, de ondersteuning daarbij en de financiering daarvan via de tarieven. Het niet voldoen aan de bepalingen van de Loodsenwet heeft als gevolg dat de continuïteit in en de kwaliteit van de taakuitoefening, zoals genoemd in de Loodsenwet (‘licence to operate’) in gevaar komen. Om deze risico’s te verkleinen, zorgen wij ervoor dat we:

• sturen op het naleven van de verordeningen vanuit de beroepsorganisatie (NLc);

• de geaccrediteerde opleiding tot registerloods (Master in Maritime Piloting) verzorgen en dat voldoende kandidaat-studenten toegang krijgen tot de opleiding door het uitgeven van bewijzen tot deelname en het toekennen van studievergoedingen;

• juist en tijdig het Tariefvoorstel indienen en verantwoorden over de uitgevoerde taken en activiteiten aan belanghebbenden.

Naast de Loodsenwet is er andere wet- en regelgeving waaraan het Loodswezen dient te voldoen. Voor verschillende doelstellingen en processen is dit relevant en zijn het huidige beleid en procedures in kaart gebracht. Doordat de wet- en regelgeving aan verandering onderhevig is, dient systematisch het legal framework uiteen te worden gezet en dient te worden bepaald aan welke wettelijke vereisten het Loodswezen moet voldoen. Vervolgens wordt op basis van de huidige procedures en processen beoordeeld of er ‘gaps’ zijn te identificeren en te analyseren. Uit de analyses komen aanbevelingen bestaande uit concrete acties die de tekortkomingen oplossen.

Een aantal voorbeelden van beleid en procedures die in 2023 zijn beoordeeld is: AVG, informatiebeveiliging, fiscaal beleid en procedures in het kader van horizontaal toezicht, verplichte energiemaatregelen.

Opgetreden risico’s en onzekerheden

Geen van de bovengenoemde risico’s heeft zich in 2023 op zo’n manier voorgedaan dat het voortbestaan van het Loodswezen als geheel in gevaar is geweest.